رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت با بیان اینکه پرداخت پژوهانه به دانشجویان دکتری که در سال ۱۳۸۸ شروع شد طرح موفقی بود که درست ادامه نیافت، افزود: زنده کردن دوباره این طرح و گسترش آن به دانشجویان کارشناسی ارشد باید در دستور قرار گیرد تا دانشجویان تحصیلات تکمیلی با داشتن یک زندگی دانشجویی ساده بتوانند با فراغ خاطر به پژوهش بپردازند.

به گزارش خبرگزاری مهر، صادق واعظ زاده رئیس شورای عالی و رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت در جمع دانشجویان تحصیلات تکمیلی در مسجد کوی دانشگاه تهران، از دوره های تحصیلات تکمیلی به عنوان موتور پژوهش در کشور نام برد و دانشجویان تحصیلات تکمیلی را نیروی اصلی تولید علم در ایران نامید.

وی مشکلات معیشتی دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری و آینده شغلی آنان را از جمله چالش های پیش روی تحصیلات تکمیلی دانست و راهکارهای مواجهه با این چالش را مورد بررسی قرار داد.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام جامعه ایران را از نظر ترکیب نیروی انسانی در حال تبدیل شدن به جامعه دانش بنیان ذکر کرد و افزود: جامعه دانش بنیان نوعی از اجتماع انسانی است که فرآورده های دانشی، در مقایسه با منابع مادی، سرمایه اصلی برای پیشرفت و بالندگی آن را تشکیل می دهد. در چنین جامعه ای تولید و مصرف دانش فرآیند اصلی زندگی فردی و اجتماعی است.  بنابراین الزامات آن را باید فراهم کرد.

وی اضافه کرد: در جامعه دانش بنیان ، دانشگاهها میعادگاه بزرگ پژوهش و تولید دانش اند و دانشجویان تحصیلات تکمیلی در خط مقدم این تکاپوی بی پایان جای دارند. آنها نیروی اجتماعی اصلی برای پیشبرد پژوهش های علمی را تشکیل می دهندو در کنار استادان و نیروهای پشتیبان پژوهش، مولفه اصلی در این کارزار شیرین و دشوارند. ایفای نقش شایسته دانشجویان تحصیلات تکمیلی مستلزم برخورداری آنان از ویژگی هایی مثل آشنایی با روش شناسی پژوهش، دقت نظر ، سختکوشی، اعتماد به نفس ، بلند پروازی و روحیه تعاون است. علاوه بر آن ، موفقیت تحصیلات تکمیلی به نقش آفرینی موثر استادان، نهاد دانشگاه، دولت و بخش های غیر دولتی نیز وابسته است.

واعظ زاده اظهار داشت در کنار نقش علمی، نباید از نقش اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی دانشجویان تحصیلات تکمیلی در پیشرفت کشور غافل ماند. دانشگاه مطلوب، نیروگاه فکر و ایده برای اجتماع و تصمیم ساز بزرگ برای مدیریت راهبردی کشور است و دانشجویان تحصیلات تکمیلی باید به جایگاه شایسته خود در این عرصه دست یابند. مشارکت دانشجویان در امور دانشگاه ناچیز است . در حالی که گاه دانشجویان تحصیلات تکمیلی برای تامین معیشت ناچار از به عهده گرفتن کارهای سنگین در بیرون دانشگاه می شوند، در امور دانشجویی و مشاوره و تصمیم گیری و غیره در دانشگاه مشارکت کافی داده نمی شوند افزایش این مشارکت برای بهبود امور دانشگاه و آمادگی دانشجویان برای اداره و مدیریت اجتماع در آینده ضروری است.

وی گفت: تحصیلات تکمیلی نوین ایران از نیمه دهه ۱۳۶۰ شتاب گرفت و در دهه های بعد به رشد خود ادامه داد و به ارتقاء جایگاه علمی ایران در جهان کمک رساند. در عین حال غلبه کمیت گرائی و عقب ماندگی کیفیت، کمبود امکانات پژوهشی و عدم تامین مادی و آینده شغلی دانشجویان و نیز ارتباط ناکافی با مسائل واقعی اجتماع از جمله چالش های جدی این عرصه حیاتی است. در پرتو تجارب و عبرت های بومی و بین المللی ، راهکارهای متعددی برای بهبود و تعالی تحصیلات تکمیلی در ایران قابل ارائه است که باید به مشورت دانشجویان و استادان گذاشته شود و اجرا گردد.

وی افزود: پرداخت پژوهانه به دانشجویان دکتری که در سال ۱۳۸۸ شروع شد طرح موفقی بود که درست ادامه نیافت، زنده کردن دوباره این طرح و گسترش آن به دانشجویان کارشناسی ارشد باید در دستور قرار گیرد تا دانشجویان تحصیلات تکمیلی با داشتن یک زندگی دانشجویی ساده بتوانند با فراغ خاطر به پژوهش بپردازند. فواید این کار خیلی بیشتر از هزینه آن است.

واعظ زاده گفت: توسعه و تقویت شرکت های دانش بنیان نیز راه حلی اساسی برای معضل اشتغال دانش آموختگان تحصیلات تکمیلی  است. باید این شرکت ها را به دانشگاهها متصل کرد تا دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری به راحتی به آنها راه یابند و پس از فراغت از تحصیل به عنوان عضو ثابت و دائم این شرکت ها در آیند و حتی خودشان آنها را تاسیس و رهبری کنند. می توان مشوق ها و تسهیلاتی را برای این منظور به شرکت ها اختصاص داد.

حقوق دانشجویان تحصیلات تکمیلی از جمله سهم آنها در مالکیت معنوی پژوهش ها باید از سوی دانشگاه و دولت مشخص و به رسمیت شناخته شود تا با احساس امنیت و عدالت به کار ادامه دهند.

وی گفت: اخیرا پدیده مهاجرت دانش آموختگان دکتری به کشورهای دیگر مشاهده می شود که از یک سو نشان دهنده موفقیت کشور در تربیت نیروی انسانی در عالی ترین سطوح است. اما از سوی دیگر حاکی از نبودن فرصت های شغلی مناسب و کافی و زمینه ارتقای رقابتی برای این فارغ التحصیلان در کشور و موجب غبطه و خسران کشور است.

واعظ زاده افزود: استخدام دانش آموختگان دکتری در دانشگاهها و پژوهشگاهها، خواسته جدی دانشجویان دکتری است. فارالتحصیلان دکتری از کندی و پیچیدگی و عدم شفافیت استخدام در دانشگاهها گلایه دارند. فرآیند استخدام باید کوتاه، سریع و شفاف شود تا از مهاجرت این نیروها که علاقمند به خدمتگزاری به کشورند پیشگیری شود.