حد نصاب نمره قبولی در مقطع ارشد و تفاوت آن با دوران کارشناسی، یکی از مهمترین مباحثی است که باید هر دانشجوی ارشدی از آن مطلع باشد. 

به گزارش مسترتست، شاید یکی از اولین سوالاتی که به ذهنتان میرسد این باشد که حد نصاب نمره قبولی در مقطع ارشد چقدر است و چه تفاوتی با دوران کارشناسی دارد. در دوران کارشناسی، با کسب حداقل نمره ۱۰ میتوانستید واحدهای خود را پاس کنید. اما در مقطع ارشد، حداقل نمره قبولی در هر درس ۱۲ است و معدل کل باید حداقل ۱۴ باشد.

حالا چالش اصلی اینجاست: اگر در پایان ترم نتوانید این حد نصابها را کسب کنید، مشروط میشوید. و اگر دو ترم متوالی مشروط شوید، طبق قوانین و آیین نامه ها از ادامه تحصیل محروم خواهید شد. این قانون برای همه دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی یکسان است، پس فرقی نمیکند کجا درس میخوانید.

نکته جالب اینجاست که این قوانین به شما کمک میکنند تا با انگیزه بیشتری درس بخوانید و به موفقیت های بزرگتری دست پیدا کنید. پس با انرژی و انگیزه بالا به استقبال این چالشها بروید و از این فرصت برای رشد و پیشرفت خود استفاده کنید!

شرایط و مقررات مشترک بین تمام دوره‌ها

در دانشگاه‌های ایران، مقرراتی برای نمره قبولی، شرایط غیبت، ارزیابی تحصیلی، مدت تحصیل، مرخصی‌های تحصیلی، انصراف از تحصیل، نمرات مردودی و معادلسازی دروس وجود دارد که به منظور مدیریت بهتر و منصفانه تر فرآیندهای آموزشی و تحصیلی دانشجویان وضع شده‌اند:

حد نصاب نمره قبولی و شرایط غیبت در امتحانات دانشگاه‌های ایران

در سیستم نمره‌دهی ایران، نمرات از ۲۰ محاسبه میشوند. برای قبولی در دانشگاه‌های سراسری و آزاد، دانشجویان باید حداقل نمره ۱۲ از ۲۰ را کسب کنند. به عبارت دیگر، دانشجو باید حداقل ۶۰ درصد از کل نمره را به دست آورد تا قبول شود. این حد نصاب برای دروس عملی نیز به همین صورت است.

برای اطمینان از حضور منظم دانشجویان در کلاس ها و جلوگیری از غیبت های غیرموجه، دانشگاه مقررات خاصی را وضع کرده است. این مقررات به شرح زیر است:

 “اگر دانشجو در درسی بیش از ۳/۱۶ جلسات کلاس و یا در جلسه امتحان پایان نیمسال همان درس، غیبت کند، نمره آن درس صفر ثبت می شود. در صورتی که به تشخیص شورای آموزشی دانشگاه، غیبت دانشجو موجه تشخیص داده شود، آن درس صفر و نمره آن، از مجموع درس های آن نیمسال حذف می‌شود.”

ارزیابی تحصیلی دانشجو و نحوه تعیین نمره

برای ارزیابی دقیق و منصفانه پیشرفت تحصیلی دانشجویان، دانشگاه ها مقررات خاصی را وضع کرده‌اند. این مقررات شامل نحوه ارزشیابی، برگزاری آزمون‌ها و رسیدگی به اعتراضات دانشجویان است. در ادامه به این مقررات اشاره میشود:

پیشرفت تحصیلی دانشجو در هر درس توسط مدرس همان درس و بر اساس حضور، شرکت در فعالیتهای کلاسی، انجام تکالیف درس و نتایج امتحانات ارزشیابی می شود.

تبصره ۱. برگزاری آزمون کتبی برای درس های نظری الزامی است.

تبصره ۲. مدرس درس موظف است در چارچوب ضوابط، دانشگاه، ظرف مدت حداکثر ۱۰ روز پس از اعلام گزارش نهایی امتحان در دوره کاردانی و کارشناسی و حداکثر ۲۰ روز پس از اعلام گزارش نهایی امتحان در دوره کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی، جهت رسیدگی به اعتراضات مکتوب دانشجویان و رفع اشتباهات احتمالی، اقدام به بازبینی اوراق امتحانی درس نماید و نتیجه آن را به دانشجو و دانشگاه اعلام و ثبت نماید. دانشگاه موظف به ایجاد سامانه الکترونیک و نرم افزاری برای اجرایی‌سازی این تبصره می‌باشد.

تبصره ۳. مدرس درس موظف است برگه های امتحانی و سایر فعالیتهای درسی و مستندات آزمون در هر درس را پس از پایان امتحانات به عنوان سوابق درس تا حداقل یک نیمسال تحصیلی نزد خود نگهداری نماید.

تبصره ۴. نمره هر یک از دروس پس از انقضای مدت مذکور و اعلام به آموزش کل غیر قابل تغییر می‌باشد. در صورت درخواست مدرس جهت تغییر نمره ثبت شده، دانشگاه مطابق ضوابط مصوب خود با دریافت فرم اصلاح نمره و دلایل اشتباه صورت پذیرفته در ثبت نمره توسط مدرس، مجاز به اصلاح نمره می‌باشد.

محدودیت مدت تحصیل و مرخصی‌های تحصیلی

مقررات مختص دوره کارشناسی ارشد

برای دانشجویان دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه ها مقررات خاصی را تعیین کردهاند که شامل مدت زمان مجاز تحصیل، شرایط مرخصی، نحوه ارزشیابی دروس و پایان نامه، و سایر موارد مرتبط با تحصیل در این دوره میشود. این مقررات به منظور ایجاد نظم و استاندارد در فرآیند تحصیل و ارزیابی دانشجویان تدوین شدهاند. در ادامه به این مقررات اشاره میشود:

مدت مجاز تحصیل در دوره کارشناسی ارشد و افزایش سنوات

برای مدیریت بهتر مدت زمان تحصیل دانشجویان در دوره کارشناسی ارشد و جلوگیری از طولانی شدن این دوره، دانشگاه‌ها مقرراتی را تعیین کردهاند. این مقررات به دانشجویان کمک میکند تا برنامه‌ریزی بهتری برای تحصیل خود داشته باشند و در مدت زمان معقولی فارغ‌التحصیل شوند.

مدت مجاز تحصیل در دوره کارشناسی ارشد ۴ نیمسال تحصیلی است و تحصیل در این دوره تمام وقت است.

تبصره ۱. مدت مجاز تحصیل میتواند تا حداکثر ۱ نیمسال تحصیلی با تائید دانشگاه افزایش یابد.

 تبصره ۲. در صورت افزایش سنوات موضوع تبصره ۱ این ماده و موجه نبودن آن از نظر دانشگاه، پرداخت هزینه برای دانشجوی مشمول آموزش رایگان جهت سنوات غیر مجاز، توسط هیئت امنای دانشگاه تصمیم گیری می‌شود.

ارزیابی تحصیلی، بارگذاری واحدها و شرایط حذف درس در دوره کارشناسی ارشد

برای اطمینان از ارزیابی دقیق و منصفانه پیشرفت تحصیلی دانشجویان و مدیریت بهتر واحدهای درسی، دانشگاه‌ها مقررات خاصی را وضع کرده‌اند. این مقررات به دانشجویان کمک میکند تا برنامه‌ریزی بهتری برای تحصیل خود داشته باشند و از مشروط شدن و محرومیت از تحصیل جلوگیری کنند. به عنوتن مثال ارزیابی تحصیلی و شرایط مشروطی طبق آیین‌نامه به صورت زیر است:‌

نمره ارزشیابی هر درس به صورت عددی از صفر تا ۲۰ محاسبه می‌شود و حداقل نمره قبولی در هر درس ۱۲ است. میانگین قابل قبول در هر نیمسال ۱۴ است و چنانچه میانگین نمرات دانشجو در هر نیمسال تحصیلی کمتر از ۱۴ باشد دانشجو در آن نیمسال مشروط تلقی می‌شود. ۲ نیمسال مشروطی اعم از متوالی یا متناوب، در دوره کارشناسی ارشد منجر به محرومیت از تحصیل دانشجو می‌شود.

همچنین اخذ حداقل ۸ واحد درسی تا حداکثر ۱۴ واحد درسی در هر نیمسال تحصیلی توسط دانشجو الزامی است.

تبصره ۱. دانشجو در نیمسال آخر تحصیلی از شرط اخذ حداقل واحد آموزشی معاف است.

تبصره ۲: در صورتی که دانشگاه به هر دلیل با حذف واحدهای درسی دانشجو موافقت کند و این امر منجر به کاهش تعداد واحدهای دانشجو از حدنصاب شود، آن نیمسال به عنوان یک نیمسال کامل جزو سنوات تحصیلی وی محسوب می شود، اما در مشروط شدن دانشجو بی‌تاثیر است.

در شرایط اضطرار، حذف یک درس با درخواست کتبی دانشجو و تایید دانشگاه، قبل از شروع امتحانات و با رعایت و احتساب آن نیمسال در سنوات تحصیلی امکان‌پذیر است.

تعیین استاد راهنما، ارائه پروپوزال و مهلت‌های آن

برای اطمینان از پیشرفت تحصیلی مناسب و به موقع دانشجویان در دوره کارشناسی ارشد، دانشگاه‌ها مقرراتی را برای انتخاب استاد راهنما و تصویب پیشنهاده (پروپوزال) تعیین کرده‌اند. این مقررات به دانشجویان کمک می‌کند تا با برنامه‌ریزی دقیق‌تری به پژوهش‌های خود بپردازند و از مشکلات احتمالی در مسیر تحصیل جلوگیری کنند.

طبق آیین‌نامه دانشجو موظف است مطابق با ضوابط دانشگاه تا قبل از شروع نیمسال سوم تحصیلی، استاد راهنما و پیشنهاده (پروپوزال) خود را (با نظر استاد راهنما) به تصویب دانشگاه برساند. در صورت‌ عدم تصویب پیشنهاده در موعد مقرر در دانشگاه، دانشجو مشمول امتیازات تبصره ۲ ماده ۲۶ این آیین نامه نمی‌شود و سنوات دانشجو موضوع تبصره ۲ ماده ۲۶ موجه قلمداد نمی‌شود. چنانچه دانشجو تا پایان نیمسال تحصیلی چهارم پیشنهاده خود را به تصویب دانشگاه نرساند، از ادامه تحصیل محروم می‌شود.

دانشجو پس از انجام کار تحقیقاتی خود و تدوین پایان نامه و تأیید استاد راهنما، مجاز است در حضور هیئت داوران از پایان نامه خود دفاع کند.

ارزشیابی کیفی و نمره‌دهی پایان‌نامه‌ها در مقطع ارشد

نمره پایان نامه در میانگین کل محاسبه نمی‌شود و ارزشیابی آن به صورت کیفی و به شرح زیر انجام می‌شود:

ـ مردود (کمتر از ۱۴)

ـ قبول با درجه؛ متوسط (۱۵/۹۹ – ۱۴)، خوب (۱۷/۹۹ – ۱۶)، خیلی خوب (۱۸/۹۹ – ۱۸) و یا عالی (۲۰ – ۱۹)

تبصره ۱. تغییر نمره پایان نامه که توسط هیئت داوران تایید شده است توسط سایر مراجع دانشگاه، به هیچ عنوان مجاز نیست.

تبصره ۲. حداکثر زمان اصلاح پایان نامه پس از برگزاری جلسه دفاع و اخذ نمره قبولی توسط دانشجو، ۳ ماه می‌باشد. هیئت داوران موظف است در جلسه دفاع، برای شرایطی که دانشجو اصلاحات را انجام ندهد یا اصلاحات توسط استاد راهنما تایید نشود، نحوه ارائه نمره نهایی و قبولی یا عدم قبولی پایان نامه را تعیین تکلیف کند.

 تبصره ۳. چنانچه ارزشیابی پایان نامه مردود اعلام شود، با تأیید هیئت داوران حداکثر یک نیمسال تحصیلی به دانشجو اجازه داده می‌شود تا پس از اعمال نظرات اصلاحی هیئت داوران، یک بار دیگر در جلسه دفاع شرکت و از پایان نامه خود دفاع کند. در صورت‌ عدم موفقیت دانشجو در دفاع از پایان نامه در بار دوم، دانشجو از ادامه تحصیل محروم می‌شود.

شرایط دفاع از پایان‌نامه و ملاک دانش‌آموختگی

طبق آیین‌نامه‌ آموزشی، شرایط دفاع از پایان‌نامه و ملاک دانش‌آموختگی به شرح زیر است:

ماده ۳۷: ملاک دانش آموختگی، گذراندن همه واحدهای درسی دوره، کسب میانگین کل حداقل ۱۴ و موفقیت در دفاع از پایان نامه است.

تبصره ۱. چنانچه میانگین کل نمرات دانشجوی کارشناسی ارشد پس از گذراندن تمام واحدهای درسی دوره کمتر از ۱۴ باشد، اجازه دفاع از پایان نامه را ندارد و تنها یک نیمسال «با رعایت سقف مجاز سنوات تحصیلی» به وی فرصت داده می‌شود تا مجدداً با انتخاب حداکثر ۸ واحد از درس هایی که در آن نمره بین ۱۲ تا ۱۴ را کسب کرده است، میانگین کل دوره را به استثنای پایان نامه به حداقل ۱۴ برساند تا به وی اجازه دفاع از پایان نامه داده شود. در غیر این صورت، دانشجو از ادامه تحصیل محروم می‌شود.

تبصره ۲. در صورتی که دانشجو با اتمام سنوات تحصیلی موفق به دفاع از پایان نامه نشود از ادامه تحصیل محروم می‌شود.

تبصره ۳. در رشته هایی که در برنامه درسی آن‌ها، پایان نامه پیش بینی نشده است، از تبصره فوق مستثنی هستند و شرط موفقیت در دفاع از پایان نامه، از شروط ملاک دانش آموختگی دانشجویان آن رشته حذف می‌گردد.

تبصره ۴. دانشگاه میتواند به دانشجویی که به هر دلیل نتواند در سنوات مجاز، دوره تحصیلی را به پایان برساند، برابر ضوابط فقط گواهی گذراندن واحدهای درسی را اعطا کند.

تبصره ۵. تاریخ دانش آموختگی، روز دفاع و کسب درجه قبولی از پایان نامه است.

تخلفات علمی و عواقب آن در دوران کارشناسی ارشد

برای حفظ صداقت و اصالت در پژوهش‌های علمی، دانشگاه‌ها مقرراتی را برای برخورد با تخلفات علمی دانشجویان وضع کرده‌اند. این مقررات به منظور جلوگیری از جعل، تقلب و کپی‌برداری در پژوهش‌ها و پایان نامه‌ها تدوین شده‌اند و به دانشگاه‌ها اجازه می‌دهند تا با دانشجویان خاطی برخورد مناسبی داشته باشند. طبق آیین نامه چنانچه دانشجو در حین تحصیل و انجام پژوهش و تدوین پایان نامه مرتکب تخلف علمی (جعل، تقلب، کپی برداری و دیگر مصادیق) شود و تخلف او از سوی کارگروه اخلاق در پژوهش دانشگاه اثبات گردد با رعایت ضوابط تعیین شده توسط کارگروه مذکور و متناسب با میزان تخلف، تصمیم گیری در مورد دانشجوی خاطی توسط دانشگاه انجام می شود.

تبصره ۱. در صورت احراز و اثبات تخلف علمی دانشجو پس از اتمام تحصیلات از سوی کارگروه اخلاق در پژوهش دانشگاه با رعایت ضوابط تعیین شده توسط کارگروه مذکور، تخلف مذکور بررسی و متناسب با میزان تخلف، تصمیم گیری در مورد دانشجوی خاطی توسط دانشگاه انجام می شود.

موفقیت در ارشد؛ از نمره قبولی تا فارغ‌التحصیلی

همانطور که در این مقاله بررسی شد، مقطع کارشناسی ارشد با چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی همراه است که دانشجویان باید به خوبی به آن‌ها آگاه باشند. تعیین حد نصاب نمره قبولی، شرایط مشروطی، نحوه ارزیابی، مدت زمان تحصیل و سایر مقررات آموزشی، همگی با هدف ایجاد نظم و استاندارد در فرایند تحصیل و تربیت نیروی انسانی متخصص و متعهد وضع شده‌اند.

با آشنایی با این مقررات و برنامه‌ریزی دقیق، دانشجویان می‌توانند بر چالش‌های پیش رو غلبه کرده و با موفقیت به اهداف تحصیلی خود دست یابند. نکته کلیدی برای موفقیت در مقطع ارشد، داشتن انگیزه بالا، تلاش مستمر، و رعایت دقیق قوانین و مقررات دانشگاهی است.

در نهایت، موفقیت در تحصیلات تکمیلی تنها به کسب نمره بالا محدود نمی‌شود، بلکه توسعه مهارت‌های پژوهشی، تفکر انتقادی و توانایی حل مسئله نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. با توجه به این موارد، دانشجویان می‌توانند با بهره‌گیری از فرصت‌های آموزشی و پژوهشی که در اختیار دارند، به رشد و شکوفایی خود کمک کنند و به عنوان نیروهای متخصص و کارآمد در جامعه نقش آفرینی کنند.